Nakatakdang pumili ang Mehiko ng unang babaeng presidente dahil parehong pumili ang dalawang pangunahing partido ng mga kandidatong babae para sa halalan sa pagkapangulo sa Hunyo 2, 2024.
Itinakda ng namumunong partido ng bansa si dating Alkalde ng Lungsod ng Mehiko na si Claudia Sheinbaum bilang kandidato nito para sa halalan sa pagkapangulo sa susunod na Hunyo, kung kailan siya haharap laban kay Xóchitl Gálvez, isang senador ng Republika ng Mehiko na itinakda ng kabilang koalisyon.
Itinakda ng partido ni Pangulong Andrés Manuel López Obrador na Morena si Sheinbaum noong Miyerkules ng gabi matapos niyang talunin ang limang iba pang kandidato sa parehong partido – lahat lalaki.
Ipinagdiinan nina Sheinbaum at Gálvez na handa nang pamunuan ng isang babae ang Mehiko, ngunit maaaring hindi madali ang potensyal na pagwawagi, ayon sa ilang eksperto dahil nananatiling lalaki-sentro ang kultura ng Mehiko. Hindi kailanman naging babae ang presidente ng Mehiko, bagaman mayroon nang ilang kandidatong babae sa nakaraan.
May malakas na lamang si Sheinbaum sa darating na pangkalahatang halalan dahil kontrolado ng Morena ang 22 sa 32 estado ng Mehiko, at nananatiling popular si López Obrador. Siya ang tagapag-ugnay ng partidong pulitikal na Morena at nakatulong kay López Obrador.
Si Gálvez, dating nagtitinda ng pagkain sa kalsada na lumitaw mula sa halos kawalan upang maging isang entrepreneur sa teknolohiya at senador, ay napili bilang consensus candidate ng mga partidong pulitikal na tutol kay López Obrador. Siya ay independiyente ngunit kasapi sa konserbatibong National Action Party sa Senado.
Kumakatawan si Gálvez sa Broad Front for Mexico, isang koalisyon na kinabibilangan ng National Action Party, ang maliit na progresibong partidong Democratic Revolution, at ang lumang bantay na Institutional Revolutionary Party, na namuno sa pagkapangulo ng Mehiko nang walang pagitan mula 1929 hanggang 2000.
Maraming potensyal na balakid ang maaaring harapin ng potensyal na pagwawagi nina Sheinbaum o Gálvez, kabilang ang isa sa mga kalaban ni Sheinbaum na sumali sa labanan o ang pagdaragdag ng ikatlong partido na kandidato.
Hindi tinanggap ni dating Kalihim ng Ugnayang Panlabas na si Marcelo Ebrard, isang kasapi ng Morena at isa sa pinakamalapit na kalaban ni Sheinbaum, ang mga resulta ng proseso ng panloob na pagpili ng partido noong Miyerkules, na nag-aaleg ng mga irregularidad.
Maaari niyang simulan ang isang pagsusumikap para sa pagkapangulo, na potensyal na huhuli ng boto ng mga lalaki at magugulo ang mga kandidatong pinili ng partido.
Ipinahiwatig ni Gloria Alcocer Olmos, direktor ng magasin sa halalan na “Voice and Vote,” na maaari ring mag-alok ang partidong Citizen Movement, na namumuno sa Nuevo Leon at Jalisco – dalawang pinakamahalagang estado sa ekonomikal – ng ikatlong partido na kandidato upang subukang makuha ang interes ng mga botanteng lalaki. Sinabi niya na ipinapakita ng mga kamakailang halalan na hindi gaanong naaakit ang mga botante sa ideya ng pagsuporta sa isang kandidatong babae.
Binigyang-diin ni Alcocer Olmos ang isang halalan noong Hunyo na may labanan sa pagitan ng dalawang kandidatong babae sa pinakamataong hurisdiksyon ng bansa. “Ang pinakamababang turnout sa kasaysayan,” sabi niya.
Nangyari din ito sa halalang pang-estado sa Aguascalientes noong 2021, paliwanag niya.
“Ano ang sinasabi nito sa atin?” tanong ni Alcocer Olmos. “Na bumoboto ang mga tao para sa mga babae? Ang katotohanan ay hindi, at ang pinakanakakalungkot, hindi bumoboto ang mga kababaihan para sa mga kababaihan.”
Ipinahiwatig ni Aurora Pedroche, isang aktibista ng Morena na sumusuporta kay Sheinbaum, na maaaring lumitaw ang isa pang problema sa militar ng Mehiko kung manalo ang isa sa mga kandidatong babae sa pagkapangulo.
“Paano nila tatanggapin ang isang babae bilang commander in chief?” tanong ni Pedroche. “Nakakatakot iyon sa akin.”
Habang umunlad ang mga babaeng Mehikano sa mga posisyon ng kapangyarihang pampulitika sa buhay publiko – bahagyang dahil sa mga kinakailangang kuota sa representasyon – patuloy na nagdurusa ang mga kababaihan mula sa karahasan ng kasarian, kabilang ang mga femicide – mga kaso ng mga babaeng pinatay dahil sa kanilang kasarian.
